Moestuin evaluatie 2024

Zo aan het eind van het jaar kijk ik altijd nog even terug naar het jaar dat achter ons ligt. Welke groenten deden het goed in de moestuin, wat waren de tegenvallers en waar is er nog ruimte voor verbetering? Ik vind mijn moestuin evaluatie belangrijk om te leren van de natuur en hoe de tuin floreert, met uiteindelijke doel een betere tuinier te worden. Daarbij kijk ik ook zeker naar mijn eigen (on)mogelijkheden en pas mijn persoonlijke doelen aan

Fruit uit eigen tuin

Sinds 2017 heb ik een fruitkooi met rode bessen en jostabessen, maar het oogsten van bessen is veel werk en ook het onderhoud viel tegen. De struiken hebben winter- en zomersnoei nodig, het aanbrengen van de netten kost me zeker een ochtend werk en als ik wil oogsten ontzie ik het om de kooi in te gaan, want altijd gedoe met het net. Bovendien, ik vind jostabessen helemaal niet zo lekker..

Afgelopen zomer was ik het ineens beu en voordat ik er erg in had had ik de helft van de bessenstruiken al drastisch gesnoeid. Mijn echtgenoot kwam een ochtend helpen om de kluiten uit te spitten en ineens had ik een prachtig nieuw vak met mogelijkheden. Ik kreeg visioenen van een mooi aardappelveldje in 2025, of ruimte voor al die groenten waarvoor dit jaar geen plaats en/ of tijd was om te zaaien.

Maar uiteindelijk is het een aardbeiveldje geworden. Ik kocht nieuwe planten bij aardbeiplantje.nl (niet gesponsord, wel enthousiasme) en plantte het bed vol met drie nieuwe aardbeirassen en nog een paar plantjes die ik zelf over had. Ik koos voor een combinatie van kort dragende en doordragende rassen met een opeenvolgende bloei en oogst, om zo de oogst te spreiden. Daardoor voorkom ik veel aardbeien te moet trekken in korte tijd (en inmaken) omdat we het allemaal niet tegelijk op kunnen eten.

Voor wie denkt dat ik nu geen rode bessen meer in de tuin heb.. dat is niet zo. Ik heb aan de andere kant van de tuin ook nog een rij bessen staan. Daar heb ik vorig jaar al een rij van weggehaald, maar ik heb nog zo’n zes struiken over dus we komen zeker niets tekort.

Tegenvallende bloei Dahlia’s

Het was een slecht jaar voor de Dahlia’s. De knollen hadden de winter redelijk overleefd. Ik moest er een paar weggegooien maar 90% was nog bruikbaar en kon de grond in. Helaas ontkiemden en groeiden ze slecht. Door de kou en de regen, maar ook door woelmuizen. Zij vraten de knollen op en dreven me tot wanhoop. Na de zoveelste opgegraven leeg gevreten Dahlia was ik er klaar mee en al halverwege de zomer besloot ik nooit geen Dahlia’s meer te kopen. Maar nu is de woede wat gezakt en heb ik ze toch weer besteld. Tja… Maar ik kocht minder knollen dan andere jaren, ze zijn best duur geworden dus ik heb mijn keuze drastisch beperkt tot vier soorten. Ik kocht ze dit jaar bij May and June (geen reclame, zelf betaald 🙂 )

Afgelopen voorjaar heb ik de Dahlia’s gesplitst waardoor ik dit jaar meer knollen had en ondanks de tegenslag heb ik toch een paar kratjes met knollen in de winteropslag kunnen zetten. Nu maar hopen dat ze de winter overleven en we er volgend jaar weer van kunnen genieten. Zo niet, dan ga ik meer eenjarige bloemen zaaien om de tuin te vullen met kleur. Er zijn zoveel mooie bloemen dat dat vast geen probleem zal zijn.

Woelmuizen bestrijden

Sinds vorig jaar wordt mijn tuin geteisterd door woelmuizen. Toen werden alle pompoenen, kalebassen en paprika’s opgevreten. Gelukkig ging het dit jaar beter, behalve de Dahliaknollen was er geen vraat aan de gewassen die boven de grond groeien. Natuurlijk had ik dit jaar geen maïs en pompoenen maar wel paprika’s, bieten en wortels waar niet aan gegeten is.

Er waren wel gangen gegraven tussen de paprika’s, die altijd in een grote bak staan met opstaande ramen, om meer warmte te creëren. Onder alle planten waren gangen gegraven en de paprikaplanten groeiden daardoor slecht

Ik ben toen begonnen met brandnetelgier in de bak te gooien en hier en daar deed ik een beetje urine (advies op de website van Velt) in de gangen. Niet tussen de planten uiteraard, maar aan de rand van een bed en aan de rand van de moestuin. Natuurlijk had Velt nog veel meer adviezen maar deze was voor mij het handigst. Ik haalde alle mulch weg om meer controle te kunnen houden en ik stopte alle gaten in de tuin die leken op holen dicht met hout-as en klei.

Vanaf toen ging het beter. Geen vraat, de Dahlia’s kwamen op en paprikabak bleef vrij van gangen. Het is natuurlijk bizar om urine in de tuin te gebruiken, maar als ik er niets aan doe eten ze al mijn groente op. Verjagen heeft nog altijd de voorkeur boven bestrijden met klemmen of gif.

Welke groenten en bloemen deden het goed?

Stamboontjes

Stamboontjes Argus waren dit jaar een groot succes. Ik had ze gezaaid omdat ze sneller klaar zijn dan stokbonen en dacht dat ze dan ook sneller klaar waren met produceren maar ik kon er van oogsten tot oktober, dat had ik niet verwacht.

Lathyrus

De Lathyrus die ik op eerste kerstdag 2023 zaaide deed het erg goed, ze bloeiden tot ver in september. Natuurlijk ook omdat het geen warme zomer was, maar heel fijn, die lange bloei. Dit jaar wilde ik ook met kerst zaaien, maar helaas geen goede potgrond in huis dus het moet nog even wachten.

Tipi in de moestuin

De tipi’s in de tuin waren ook fijn, ze geven de tuin meer hoogte en er komen er ieder jaar meer bij, ik hou ervan. Behalve Lathyrus plantte ik ook Love in a Puff bij een tipi en venkel. Volgend jaar komen ze zeker terug.

Bieten zaaien

Bieten zijn al jaren geen succes maar dit jaar kocht ik op aanraden van een tuinbuurman bieten Manzu F1 en daar eten we nu nog van. De zaden kwamen goed op in de zaaitray en ook het uitplanten en groei daarna verliepen prima. Een groot deel verdween in de vriezer als groente voor de winter want ook daarvoor zijn ze prima geschikt.

Diepe zaaitray voor wortels

Vorig jaar zaaide ik voor het eerst wortels in een zaaitray, om ze vervolgens te vergeten en te laat uit te planten. Toen ik het afgelopen voorjaar een samenwerkingsverzoek kreeg van The Farm Dream wist ik dus ook snel wat ik wilde bestellen: een diepe zaaitray. Nu is het algemeen bekend dat je worteltjes niet kan voorzaaien. Wortels houden niet van verspenen, je krijgt daardoor onregelmatige wortels met allerlei tentakels, daar word je niet blij van als je die schoon moet maken in de keuken. Maar ik wilde het toch proberen. En wat denk je? Het is gelukt!

Hoe zaaide ik wortels in een zaaitray? Je kan het beste dun zaaien, laten we zeggen vijf of zes zaadjes per vakje. Ik zaaide eind maart in de kas in een diepe zaaitray met een kap erover, zodat het lekker warm werd. Als de kiemplantjes goed aan de groei zijn knip je de kleinste weg en laat je de mooiste wortel staan. Dit is niet perse het plantje met het langste loof, kies liever voor een kiemplantje met kort gedrongen blad. Ergens begin juni gingen de zaailingen de grond in, vooral veel water geven bij het uitplanten en daarna niet meer, de regen deed de rest. En in oktober oogstte ik prachtige wortels! Weliswaar niet zo lang, maar toch, wortels zonder uitstekende tentakels! Voor mij had voorzaaien in een diepe zaaitray dus zeker voordelen. Zie je die groene bovenkant aan de wortels? Ik had ze iets meer toe moeten dekken met grond, daardoor zijn ze iets verkleurd.

Voor diegene die er meer van willen weten: ik gebruikte zaaigrond die ik zelf maakte van potgrond met schelpenzand die ik goed aanduwde in de tray. Ik koos voor het ras Nantes en voordat de plugjes werden uitgeplant liet ik ze een beetje uitdrogen om ze zonder wortelschade uit de tray te duwen.

De tomaten van 2024

De tomaten in de kassen deden het fantastisch. Alle planten droegen vrucht, er was nauwelijks neusrot bij de langwerpige tomaten en ik kon veel zaden oogsten voor het winkeltje. Ik gaf de planten om de week afwisselend brandnetelgier en hout-as en gaf iets langer en meer water dan andere jaren. In het najaar deden de planten het minder goed en bij het opgraven hadden de planten geen lange wortels. Ik vermoed dat woelmuizen of iets anders toch aan de wortels hebben geknaagd toen ik stopte met water geven in augustus en de kas een perfecte schuilplaats werd voor ongedierte dat een droge slaapplek zocht. Daarom.. in plaats van stoppen met water geven volgend jaar toch met lange tussenpozen blijven gieten, als is het maar één keer per twee weken.

Meloenen kweken

Het tijdstip om meloenen te oogsten is altijd lastig te bepalen. Je moet op de meloen kloppen en daaraan is te horen dat de meloen rijp is. Of, je wacht op de zoete geur en oogst haar dán. In mijn tuin ruiken de muizen die geur ook en beginnen alvast aan hun feestmaal en zo hebben wij al jaren geen meloen. Daarom oogstte ik ze nu te vroeg en nam ze mee op vakantie. Ik dacht, we zien wel wat het wordt. Maar dat pakte goed uit! Dus komende jaren ga ik de meloenen oogsten voordat de muizen dat doen en ze in huis laten rijpen.

Welke groenten deden het niet goed?

Aardbeien

Door het koude en vochtige weer hadden we een slecht aardbeienjaar. De planten groeiden in eerste instantie goed, er zaten ook veel bloemen in. Maar toen de regen kwam kwijnden de aardbeien weg. De slakken vonden ze lekker en de regen deed de rest. Waar we andere jaren zeker 30 kg aardbeien konden plukken voor de wintervoorraad hadden we nu ongeveer 5 kg in de hele zomer.

De buitentomaten

De buiten tomaten deden het niet goed dit jaar. Het koude voorjaar en de vele regen veroorzaakten al snel Phythophthora waardoor ik genoodzaakt was om een derde van de tomatenplanten te rooien. Gelukkig had ik nog genoeg andere rassen over in de kas die het wel goed deden. Met name de kerstomaten die buiten stonden hebben het tot augustus/ september gered, maar van de vleestomaten kon ik weinig oogsten. Van deze rassen komen er volgend jaar zeker een aantal terug, zoals Malakitovaya Shkatulka, Red Fig en Zena’s Gift.

Verder ontkiemden de pastinaken niet (waarschijnlijk oud zaad) en de courgettes ook niet (ook oud zaad) en door gebrek aan tijd en plaats heb ik dit jaar voor het eerst sinds lange tijd weer plantjes gekocht. Soms moet je tuinieren zoals het kan en niet zoals je wil en zo werd de moestuin dit jaar ook een lesje acceptatie.

Tijd

We kwamen in het voorjaar van 2024 in een rollercoaster terecht toen mijn echtgenoot vier ingrepen moest ondergaan in het Erasmus MC. Maanden die veel impact op hem hadden maar ook op mij vanwege mijn eigen lichamelijke beperkingen (ik kan geen auto rijden zonder pijn). De spanningen over uitslagen van onderzoeken en de maanden van verzorging van mijn man hadden hun weerslag op mijn eigen gezondheid. Ondertussen moest alles gewoon doorgaan; werk, huishouden en… de tuin.

Het afgelopen jaar heeft me dan ook anders doen kijken naar het leven, mijn werk en naar de tuin. De fruitkooi opruimen was daar een gevolg van. Ik heb me ook voorgenomen om meer vooruit te gaan werken in de tuin. Andere jaren maakte in mijn moestuinplan en zaaiplanning pas in januari of februari. Zaailabels van te voren maken vond ik niet nodig en de tuin opruimen, “ach, dat kan ook wel in het voorjaar” dacht ik dan. Maar als er dan in het voorjaar tegenslag is kom ik in de knel met mijn tijd en alles wat moet gebeuren in de tuin. En.. misschien wil ik ook wel teveel.

Bloemen

Laten we eindigen met iets vrolijks. Want iedere beginner die dit leest haakt misschien spontaan af en dat is niet de bedoeling, TUINIEREN IS LEUK! In alle jaren dat ik nu een volkstuin heb zijn er steeds meer bloemen in de tuin gekomen. Zoveel dat er steeds minder plaats is voor groente. Die bloemen maken de tuin compleet. Bloemen zaaien, de verschillende technieken (koudekiemers en lichtkiemers!), hun snelle groei, de kleuren, ontdekken hoe je zaden kan winnen, bloemen zaaien bijna net zo’n mooie ontdekkingsreis als het zaaien van tomaten!

Hieronder de mooiste bloem die ik ooit kweekte.. papavers zijn prachtig!

Tot slot wil ik iedereen die het afgelopen jaar mijn blog bezocht hartelijk bedanken. Ik vind het fijn om regelmatig iets te posten maar zonder jullie zou Moestuinhippie niet bestaan en dat mag ook wel eens gezegd worden. Dank je wel, voor jullie vragen, opmerkingen, zadenbestellingen en het bezoeken van mijn website. Samen maken we de wereld groener!

Ik wens jullie een prachtig, gezond en liefdevol 2025 toe!

Lieve groet, Jacqueline

Deze blog is gesponsord door The Farm Dream.