Tomaten kweken. Deel 1.

Tomaten kweken wordt vaak gezien als categorie “moeilijk”. En dat is jammer. Het kweken is zeker niet moeilijk maar je moet vooral bij de buitenteelt een beetje geluk hebben. Soms kan je geluk ook een handje helpen door meer kennis over de tomatenteelt. In de komende weken neem ik je mee in de wereld van tomaten kweken. Vandaag deel 1: zaaien en verspenen. 

Er zijn wereldwijd 15.000 tomatenvariëteiten met allemaal een eigen vorm, smaak en kleur. Er bestaan dwergstruik tomaten, struiktomaten en stamtomaten. Tomaten behoren tot de nachtschade familie en zijn dus familie van de aardappel. Wist je dat de planten giftig zijn voor mensen? De vruchten trouwens ook. Pas als ze gaan rijpen verdwijnt de gifstof uit de vrucht.

Aan het begin van mijn moestuincarriére vertelden medetuiniers dat er geen lekkerder tomaat bestaat dan één uit eigen tuin. Het leek me klinkklare onzin. De tomaat uit de supermarkt is immers ook door iemand gekweekt. Maar deze tomaten rijpen niet aan de plant. Ze worden geoogst als ze nog maar net kleur krijgen en worden daarna vervoerd voor de verkoop. Dat proef je, de smaak is minder zoet. Er zijn immers minder suikers omgezet door een tekort aan zonlicht. En dat is nu juist de reden om zelf tomaten te kweken.

Tomatenzaden kiezen

Tomatenzaden kan je overal kopen. In tuincentra of bij een webwinkel. Denk ook eens aan ruilen met tuinvrienden, via de volkstuinvereniging, een moestuinforum of een ruilgroep op facebook.

Door de enorme diversiteit aan tomaten is er ook veel keuze. Bepaal van te voren wat je wilt en voor welk doel. Wil je tomaten voor op de boterham? Kies dan voor een vleestomaat. Ga je er soep, tomatensaus of ketchup van maken? Kies dan voor een roma tomaat. Of heb je kinderen en wil je hen leren hoe tomaten groeien? Dan zijn kerstomaatjes een goede keuze. Zoek je een delicatesse voor je restaurant? Lees je in op tomatenfora en kies de lekkerste tomaten die wereldwijd worden aangeprezen.

Tomaten zaaien

Tomaten worden binnen voorgezaaid tussen 1 maart en uiterlijk 15 april. Ze hebben een lange teeltperiode. Reken ongeveer 8 weken vanaf het zaaien tot uitplanten.

Voor buitenteelt kan je zaaien vanaf 15 maart. Zij worden half mei buiten uitgeplant.

Voor de kas kan je 2 weken eerder zaaien, dus vanaf 1 maart. Uitplanten in de kas vanaf 1 mei.

Tomaten zaai je bij een temperatuur van ongeveer 20 graden. Gebruik zaaigrond en zaai 1 tot 1,5x zo diep als het zaadje groot is. Het zijn donker kiemers dus dek de zaden af met een dun laagje grond. Geef water met een plantenspuit of broeskop. Leg over het bakje een glasplaatje of zet ze in een minikasje. Een oude broodzak voldoet ook, als de grond maar vochtig blijft. Zet ze op een zonnige plek.

Na 5-7 dagen zullen de tomaten ontkiemen. Haal het glasplaatje dan weg. Tomaten groeien vrij snel. Na 2-3 weken hebben ze 2 echte blaadjes na de kiemblaadjes en kunnen ze verspeend worden. Dit betekent dat je ze in een eigen potje met potgrond zet.

Tomaten verspenen

Zet het bakje vol met water en haal de zaailingen er één voor één uit met een lepeltje. Ondersteun het kluitje om de wortels te beschermen. Controleer of het potje diep genoeg is. Hoe langer en dunner ze zijn opgegroeid hoe dieper het potje moet zijn. Zet ze in een eigen potje tot de kiemblaadjes in de grond. Tomaten vormen namelijk op het stukje steel dat onder de grond zit ook wortels die de plant nodig heeft voor de groei. Geef direct water. Wacht dus niet tot je 10 plantjes verspeend hebt. Zet gelijk een stokje bij de plant. Als je dit later doet beschadig je de wortels.

Licht

Tomatenplanten hebben veel licht nodig. Zet ze overdag in de kas als je die mogelijkheid hebt. Heb je die niet, geeft ze dan de lichtste plaats in huis. Tomaten hebben de neiging om snel dun en lang te worden als ze te weinig licht krijgen en te warm staan.

Water en voeding geven

De eerste 2 weken geef je water aan de basis van de plant. Daarna stimuleer je de plant zelf water te zoeken door in een schaaltje water te geven dat onder de pot staat. Geef niet te veel water als de planten eenmaal in de potjes staan. Stel het water geven nog even uit als de grond nog vochtig aan voelt. Het maakt de wortels sterker.

De jonge planten hebben geen voeding nodig als ze in goede potgrond staan. Potgrond levert 6-8 weken voeding. Maar tegen het tijdstip van uitplanten hebben ze meestal voedsel tekort doordat de voeding op raakt. Het blad wordt dan geel. Vooral als je moet wachten met uitplanten tijdens een koude periode kunnen er tekorten ontstaan. Daarom geef ik meestal 4 weken na het planten een beetje vloeibare meststof om dit te voorkomen.