Terwijl de regen tegen de ramen slaat zit ik aan de keukentafel dit blogje te schrijven. Het is geen weer voor de tuin. Oogsten doe ik het liefst als het droog is omdat groente dan beter te bewaren is, maar ik blijf zelf ook graag een beetje droog 😉 Afgelopen week maakte ik de paadjes vrij zodat de kas weer bereikbaar is zonder dat mijn broek nat wordt door overhangende planten. September… de maand van mist en de eerste herfstdag. Tijd om de oogst binnen te halen en langzaamaan op te ruimen voor de winter.
Groene tomaten rijpen in september
De buitentomaten gaan hard achteruit. Een paar weken geleden signaleerde ik de eerste Phythophthora op het blad van de tomaten, daarna op de vruchten. Ik verwijderde de eerste planten maar zie dat ook de andere planten het nu zwaar hebben. Tijd om de planten weg te halen om te voorkomen dat de ziekte zich verspreid of volgend jaar terug komt door overwinteren in de grond.
Groene tomaten die niet zijn aangetast door ziekten kan je nog laten rijpen. Dit kan op allerlei manieren maar ik leg ze gewoon in de vensterbank, als er een paar rijpe tomaten bij liggen rijpt 90%. Je kan er ook een banaan bij leggen of ze in een doos in een donkere kast zetten of in de kas laten liggen op een droge plek, maar voor mij bevalt de vensterbank prima. Het staat ook zo gezellig, al die kleurtjes. Bovendien loop je er dagelijks langs dus eventuele slechte tomaten kan je er snel uithalen.
Omdat de tomatenplanten in de kas al tegen en dóór het dak heen groeien heb ik de planten getopt en zoveel mogelijk blad verwijderd. Ik hield ongeveer zeven bladeren per plant aan. De planten zullen zo sneller drogen en de tomaten misschien nog rijpen. Een paar (meest productieve, gezonde) planten topte ik niet, mijn ervaring is dat planten makkelijk tot in november door kunnen gaan, mits ze gezond zijn. Zo kunnen we in de winter ook nog tomaten eten. Binnenkort ga ik een deel van de planten rooien om plaats te maken voor wintersalade.
De tuin opruimen
Misschien fronste je je wenkbrauwen bij het lezen van de eerste alinea. Tuin opruimen? Voor winterklaar maken is het natuurlijk veel te vroeg en door de klimaatverandering verschuiven tuinactiviteiten steeds verder naar de winter. Dat betekent dat september nog een oogstmaand is en de tuin nog vol staat met groenten. Maar er zijn gewassen die opgeruimd kunnen worden. De maïs is bijna klaar om te oogsten dus deze gaan binnenkort uit de grond. Ik droog de maïs altijd binnen, zodat de kippen in de winter ook nog een lekker snackje hebben. De plek die vrij komt kan worden ingezaaid voor de winter.
Zaaien in september
Je kan in september nog in de volle grond zaaien. Met name koolblaadjes als mizuna en rucola hebben zeker nog kans van slagen. Door de afname van daglicht, in deze tijd toch een kwartier per week, kan je dit het beste zo snel mogelijk doen. De grond is nu nog warm en daardoor zullen de zaden nog snel ontkiemen. Als je een kas of platte bak hebt kan je nog even door met zaaien. Zaaien in een zaaitray en later buiten uitplanten kan ook nog maar doe dit zo snel mogelijk, iedere week dat je langer wacht wordt de slagingskans minder. Natuurlijk hangt dit ook een beetje af van het weer. Vorig jaar zaaide ik in een warme week in oktober nog mizuna en hier konden we in het voorjaar van eten. Doordat ik zaden uit eigen tuin gebruik verspil ik geen gekocht zaad en zijn deze experimenten best de moeite waard.
Zaden winnen
Heb je nooit eerder zaden gewonnen uit eigen tuin? Nu we steeds meer binnen zitten is het misschien leuk om alvast een plan te maken voor volgend jaar. Je kan dit meenemen in je tuinplan aankomende winter omdat groente langer een vak bezet houdt omdat je er zaden van wilt winnen. Je kan de ruimte goed benutten door teelten in elkaar over te laten lopen maar plannen is wel handig.
Zelf zaden winnen is niet moeilijk, is prettig voor de portemonnee en duurzaam omdat er geen voedselkilometers voor worden gemaakt. De zaden gaan rechtstreeks van jouw tuin naar je zadenvoorraadkast zonder dat daar een autootje voor heen en weer rijdt. Bovendien hebben deze zaden zich aangepast aan jouw tuin en zijn het daardoor heel sterke zaden.
Oogst zaden op een droge dag en laat ze één of twee weken nadrogen. Oogst alleen rijpe zaden (meestal zijn ze dan bruin of zwart), verwijder kaf en pluis en label ze gelijk als ze uit de tuin komen. Bewaar ze droog en donker in een (recycle) envelop en vergeet ook nu niet om te labelen. Schrijf niet alleen de naam op maar ook het oogstjaar en eventueel de kleur. Zo creëer je je eigen zadenvoorraad, handig voor een nieuw moestuinjaar maar ook leuk om te ruilen met bijvoorbeeld de tuinbuurvrouw of via een zadenruildoos of stekjesruilkast waar ook vaak zaden geruild kunnen worden.
Makkelijke zaden om te oogsten: bonen- rucola- snijbiet- veldsla- bloemen- maïs- mizuna. Bij het verzamelen van zaden moet je rekening houden met kruisbestuiving van gewassen, kweek daarom één soort per jaar om dit te voorkomen. Maïs kan over 500 meter worden bestoven door de wind, dus houd rekening met kruisbestuiving als je in een gebied woont met veel voedermaïs op het land of als je op een volkstuinencomplex tuiniert.
Oogst controleren
Nu er steeds meer oogst in huis komt te liggen is het ook belangrijk om deze nog eens na te lopen. Misschien heb je aardappelen in de schuur liggen of bietjes of wortels in het zand? Aardappels moeten droog bewaard worden, meestal kijk ik om de paar weken de kist even na op slechte exemplaren. Aardappels bewaar je koel, droog en donker om te voorkomen dat ze groen worden. Bietjes en wortels moeten bewaard worden in licht vochtig zand dus af en toe de vochtigheid controleren is handig. Pompoenen kan je het beste op kamertemperatuur bewaren. Knoflook kan je nu nog in de schuur bewaren maar als de nachttemperatuur omlaag gaat kan je ze beter in huis bewaren.
Tot slot een foto van de komkommers in de kas… Zie je die bloem met vruchtbeginsel? Ze hebben er nog altijd zin in 😉
Meer lezen?
Wil je meer lezen over de moestuin in september? In mijn vorige blog de moestuin in augustus deelde ik al wat links voor de maand september. Of lees je alvast in voor de moestuintips in oktober.
MOESTUIN HIPPIE 